Yazınsal Yapıt ve Ahmet Ümit Nasıl Okunabilir?

Ahmet Ümit'in romancılığı üzerine kuramsal bir çalışma
Ahmet Ümit’in romanlarını temel almamın birçok nedeni vardır. Bunlardan öne çıkanlarını şöyle sıralayabilirim: Kanımca, Ahmet Ümit’in yazınsal üretiminin en belirgin ve bir edebiyat bilimci olarak beni en fazla ilgilendiren özelliği, sanatsal/yazınsal olanı, yüksek bir estetik duyarlılıkla belirleme ve anlatılaştırma yetkinliğidir. Anlatılaştırma yetkinliği, dilsel malzemeyi estetikleştirme yetkinliğidir; Türkçeyi edebiyat dili düzeyine çıkarma ve üretkenleştirmedir. Ülkemizde en fazla okunan yazarlar arasında yer alan Ahmet Ümit’in yazınsal yaratımının bir başka çekici yönü, romanlaştırdığı yazınsal malzeme ve izleklerin, tekil bireyleri ve toplumu yakından ilgilendirmesi ve böylece onların estetik ve düşünsel açıdan eleştirel sorgulama etkinliğine girmelerini özendirmesidir.
(...)
Bu çalışmada ayrıca “Sanat, sanat yapıtlarından, edebiyat da yazınsal yapıtlardan oluşur” ilkesini temel alarak, tekil yazınsal yapıtların çözümlemesinin önemini vurguladım. Söz konusu ilke uyarınca, okuyucuyu, edebiyat bilimciyi, edebiyat eleştirmenini ve araştırmacıyı, sanat ve edebiyat ile ilgili eleştirel sorgulamaya yönelik bir gezintiye çıkmaya özendirmeyi amaçladım.

Onur Bilge Kula